tâm thức israel

Tâm Thức Israel

Một Israel xấu xí hay một Israel thẳng thắn quyết liệt? Câu trả lời nào thái độ của những người Isreal, phải chăng là sự phòng vệ chính đáng. Tuổi thơ của những đứa trẻ Israel đến khi lớn lên thành những người trưởng thành hay già cỗi, luôn bị đe dọa bởi những cuộc chiến. Mọi đứa trẻ sinh ra trong bão lửa khói đạn, mặc nhiên hình thành một tính cách khẳng khái, bộc trực, đâu đó lại có chút phòng vệ và cứng đầu,và đầy mâu thuẫn.

Câu chuyện trong Tâm thức Israel không chỉ là câu chuyện riêng của một gia đình Do Thái, mà chính là những chuyện xảy ra với mọi người dân Do Thái nói chung. Bữa ăn hàng ngày, mạng sống và tự do. Tất cả những gì họ cần chỉ là những thứ thiết yếu, phải chăng luôn mong manh và có thể bị tước đoạt bất cứ lúc nào.

'Tác dụng phụ của những khác biệt văn hóa - tâm lý giữa Hoa Kỳ và Israel' hay 'tác động kết hợp của những củ cà rốt hứa hẹn của Mỹ và những cây gậy đe dọa của Israel'  đan cài trong từng trang sách. Vai trò của Israel trong sự tồn tại của thế giới đương đại được dẫn dụ từ cái nhìn lịch sử, tất cả mọi biến động đều được tác gỉả ghi lại lời kể chi tiết đến từng góc cạnh, góp phần lý giải tâm thức của những con người Do Thái vốn mang dáng vẻ bí ẩn và thu hút đến kỳ lạ với phần còn lại của thế giới.

Có lẽ không ai phù hợp để nhận sứ mệnh khắc họa nên bức tranh Isreal hơn một người sinh ra trên mảnh đất này, nhìn nhận văn hóa tại quê hương và hấp thụ nền giáo dục phương Tây. Alon Gratch sẽ mang đến sự phản ánh chân thực nhất, như một cuốn từ điển về tâm thức một dân tộc, lý giải vị trí của Israel trên bản đồ thế giới.

Nét riêng biệt tạo nên bởi cách tác giả kết hợp việc kể lại câu chuyện và lý giải thực tế, mang tới cho độc giả một cảm nhận gần gũi như đang được xem một thước phim tài liệu vậy. Tôn giáo và chính trị, cuộc sống và con người, nạn nhân và kẻ thủ ác, trí tuệ và linh hồn … tất cả tạo nên một bản sắc Israel bí ẩn, cấu thành tương lai khu vực đầy biến động-Trung Đông và thậm chí, có thể thay đổi cả thế giới.

Trích đoạn

KHÔNG AI TRONG SỐ CHÚNG TÔI RỜI ĐI CÒN LÀ CHÚNG TÔI NHƯ TRƯỚC

Vụ xét xử Adolf Eichmann đã được cho là động thái đầu tiên trong cuộc điều trị cho toàn thể quốc gia Israel. Nhưng một cuộc điều trị thật sự như thế này rất dai dẳng và phức tạp. Thường không thể đoán trước được diễn tiến và đôi khi còn trông thấy được cả những nguy hại. Như với trường hợp của Ka-Tzetnik, việc khuấy đảo những ký ức và rọi đèn pha vào hành trình tự vấn bản thân có thể vô cùng đau đớn. Hiếm khi nó có một kết thúc có hậu kiểu phim Hollywood. Đôi khi còn tồi tệ hơn cả tình trạng hiện tại, ít nhất là trong một thời gian, khi bệnh nhân bóc tách chính bản thân con người mình và có vẻ như không thể đưa chúng quay trở lại với nhau.

Những cơ quan nghiên cứu xã hội của Israel đã phân tích, tìm hiểu ở mức độ sâu sắc nào đó cả những tác động ngắn hạn và dài hạn của vụ xét xử Eichmann lên xã hội Israel. Vào năm 1961, Israel không có truyền hình, nhưng radio phát thanh trực tiếp vụ xét xử và nhật báo đưa tin trong suốt chín tháng. Người dân nghe phát thanh trực tiếp ở nhà, trong quán cà phê, trong nhà hàng, và trong các cửa hiệu. Hơn 60% người Israel trên 14 tuổi nghe ít nhất là một phần của vụ xét xử, và đối với nhiều người nó đã trở thành một sự kiện quan trọng trong cuộc đời. Những nạn nhân sống sót của cuộc Đại thảm sát đến từ nhiều đất nước, độ tuổi, xu hướng tôn giáo khác nhau, các dạng thức bị tra tấn và những mất mát họ phải chịu đựng cũng vô cùng đa dạng, khi họ lần lượt đứng dậy từ một danh sách dài bất tận, rồi lần đầu tiên kể trước công chúng những gì họ đã phải trải qua ở các trại tập trung, thì toàn đất nước bị chấn động trong một cơn đồng nhất hóa kiểu thanh lọc và cảm thông. Những nhân chứng đã kể lại những chi tiết tra tấn, hành hạ tàn bạo đến kinh hoàng mà họ từng chứng kiến và trải qua, bao gồm cả bắn tập thể, cưỡng hiếp, thiến hoạn, những thi hài trần truồng của cha mẹ hoặc con cái, đói đến chết, và cảnh ăn gan người. Chốc chốc ở phòng xét xử lại có người trong đám cử tọa ngất xỉu đi và được tổ cấp cứu đưa ra ngoài. Gideon Hausner, công tố viên của vụ án, sau này đã viết lại rằng: 'Nghe thôi cũng là một cực hình. Tôi cảm thấy gần như thể đang thở trong khí ga và mùi khét của thịt cháy.'

Haim Guri, với nhiệm vụ đưa tin từ phòng xét xử, đã viết một câu nổi tiếng: “Không ai trong số chúng tôi rời khỏi đây còn là chúng tôi như trước nữa.” Hầu hết các nghiên cứu về chủ đề này đều đồng ý rằng những tác động của vụ xử án rất sâu sắc, dai dẳng, và mở rộng ra cả bên ngoài phòng xét xử và những người tham gia vụ xét án. Sử gia Hanna Yablonka kết luận rằng việc làm chứng của những nạn nhân sống sót đã in sâu vào trong tâm trí thế hệ trẻ Israel, đem lại sự thấu hiểu và chấp nhận rộng rãi hơn, sâu sắc hơn rất nhiều dành cho những đau đớn, giày vò của nạn nhân sống sót. Sau vụ xét xử - dẫn đến vụ hành hình của nhà nước duy nhất trong lịch sử Israel – những nạn nhân sống sót bắt đầu cảm thấy thoải mái hơn khi kể những câu chuyện của họ. Yablonka gọi đây là sự 'cá nhân hóa vụ Holocaust'. Nó không còn là về '6 triệu người' chung chung nữa, mà đúng hơn là về từng cá nhân nói lên nỗi đau đớn thống khổ của họ. Sự thay đổi này từ từ nhưng rất rõ ràng, và theo thời gian nó tỏ ra là một chuyển biến sâu rộng...