u mộng ảnh

U mộng ảnh tập hợp các ghi chép lúc thư nhàn của Trương Triều suốt nhiều năm, như mưa thu cứ rả rích lấp đầy từng trang sách. Đây giống như một ô cửa sổ cho ta ghé mắt ngó vào một quãng đời của họ Trương, từ thời trai trẻ đến tuổi trung niên, từ khi đắc ý cho tới buổi ít nhiều thất ý. Ta sẽ bắt gặp một chàng trai háo hức định viết thư cho thần Mưa, một người đàn ông “phong lưu tự thưởng, chỉ ưng bầu bạn chim hoa” và cả một lữ khách “tối vắng ngồi cô độc, mời trăng ngỏ u sầu”. Theo thời gian, phần khoái hoạt sẽ giảm đi và phần ưu uất sẽ tăng lên, chỉ có niềm yêu da diết của con người ấy với cái đẹp não nùng của trần gian thì vẫn không hề thay đổi, vẫn cứ “vì trăng mà lo mây, vì sách mà lo mọt, vì hoa mà lo gió mưa, vì tài tử giai nhân mà lo mệnh bạc”.

Giới thiệu tác giả

Trương Triều tự Sơn Lai, hiệu Tâm Trai Cư Sĩ, Tam Tại Đạo Nhân, nguyên quán huyện Hấp tỉnh An Huy, sinh năm Thuận Trị thứ 7 (1650). Cha ông là Trương Tập Khổng đậu tiến sĩ năm Thuận Trị thứ 6 (1649) làm quan đến Hình bộ Lang trung, Án sát sứ ty Thiêm sự sung Sơn Đông đề học. Trương Triều lớn lên trong môi trường gia đình khá giả, nhưng vô cùng nghiêm khắc, dưới sự ảnh hưởng của cha, từ nhỏ ông đã chăm chỉ học tập. Đầu niên hiệu Khang Hy, Trương Triều đậu cống sinh, nhưng thi nhiều lần không đậu, chỉ làm một chức quan nhỏ là Hàn Lâm khổng mục, trật Tòng cửu phẩm, nên dần lạnh nhạt với con đường sĩ hoạn.

Theo suy đoán, tác phẩm U mộng ảnh đại khái được Trương Triều viết ra dần dần trong thời gian từ ba mươi đến bốn mươi lăm tuổi, chứ không phải được viết liền trong một thời gian ngắn. Nội dung của cuốn sách, mang đầy đủ đặc sắc thời đại cũng như đặc sắc tiêu nhàn, và đã được người đương thời khen ngợi là “bông hoa tấc cỏ, đều có lĩnh hội trong lòng; xa nước gần non, chẳng thiếu diệu huyền ý tưởng”, tán thưởng là “gồm kinh, chứa sử, tự thành một phong cách, vượt trội đáng để lưu truyền”.